Samenlevingscontract of geregistreerd partnerschap: wat past bij jou?

Een samenlevingscontract en een geregistreerd partnerschap lijken op elkaar, maar de juridische en fiscale gevolgen zijn heel verschillend. Het ene geeft je veel vrijheid en maatwerk, het andere regelt automatisch bijna alles zoals bij een huwelijk. In dit artikel leg ik uit wat de verschillen zijn en wanneer welke keuze verstandig is.

Het verschil in de basis

Een samenlevingscontract is een overeenkomst die je zelf laat opstellen, meestal bij de notaris. Je legt alleen vast wat je zelf belangrijk vindt: afspraken over geld, de woning, verdeling van kosten of wat er gebeurt bij overlijden. Een geregistreerd partnerschap is daarentegen een officiële rechtsvorm die vrijwel gelijk staat aan een huwelijk. Daarmee krijg je automatisch wettelijke rechten en plichten.

Rechten en plichten bij een geregistreerd partnerschap

Een geregistreerd partnerschap geeft je veel bescherming zonder dat je daar nog aparte aktes voor hoeft te regelen. Je bent elkaars wettelijke erfgenaam, je wordt automatisch elkaars fiscale partner voor de Belastingdienst en pensioenfondsen erkennen je partner doorgaans automatisch voor een nabestaandenpensioen. Ook geldt er een onderhoudsplicht en kan er recht zijn op partneralimentatie na een beëindiging. Krijg je kinderen binnen het partnerschap, dan zijn er direct twee juridische ouders, mits de wet dat toestaat.

Bij een samenlevingscontract geldt dat allemaal niet vanzelf. Wil je dezelfde bescherming, dan heb je vaak aanvullend een testament of een akte van gezamenlijk gezag nodig.

Geld, woning en bezittingen

In een samenlevingscontract bepaal je zelf hoe je de kosten verdeelt, wie welk eigendom heeft en hoe je met de woning omgaat. Er ontstaat geen gemeenschap van goederen: wat van jou is, blijft van jou, tenzij je het samen anders afspreekt.

Bij een geregistreerd partnerschap geldt standaard de beperkte gemeenschap van goederen. Bezittingen en schulden die tijdens het partnerschap ontstaan, zijn gezamenlijk, terwijl vermogen dat je al eerder had privé blijft. Wil je hiervan afwijken, dan stel je partnerschapsvoorwaarden op bij de notaris.

Beëindiging van de relatie

Een samenlevingscontract eindig je vaak eenvoudig met een aangetekende brief, afhankelijk van de afspraken in het contract. Er is geen wettelijke alimentatieplicht, behalve als je die zelf hebt opgenomen.

Bij een geregistreerd partnerschap gaat het formeler. Met wederzijds goedvinden kun je het beëindigen via een notaris of advocaat. Zijn er minderjarige kinderen of werkt een van de partners niet mee, dan moet de rechter eraan te pas komen. Ook kan er een wettelijke alimentatieplicht bestaan.

Overzicht: samenlevingscontract vs. geregistreerd partnerschap

Wanneer kies je voor een samenlevingscontract?

Een samenlevingscontract past goed bij stellen die vooral flexibiliteit willen. Het is handig als je samen een woning koopt en afspraken wilt maken over ieders inbreng of als je nog niet zeker weet of je juridisch volledig aan elkaar verbonden wilt zijn. Ook kan een pensioenfonds eisen dat er een notarieel contract ligt voordat er partnerpensioen wordt toegekend.

Wanneer kies je voor een geregistreerd partnerschap?

Een geregistreerd partnerschap is een logische keuze als je de bescherming van een huwelijk wilt zonder daadwerkelijk te trouwen. Het is praktisch geregeld voor fiscale voordelen, erfrecht en pensioen. Ook als je kinderen krijgt of plant, biedt het partnerschap veel duidelijkheid en zekerheid. Je hoeft geen extra testament of verblijvingsbeding op te laten stellen om elkaar juridisch en financieel goed te beschermen.

Veelgestelde vragen

Is een samenlevingscontract goedkoper dan een geregistreerd partnerschap?
Een samenlevingscontract kan in eerste instantie goedkoper zijn, maar vaak heb je aanvullende aktes nodig, zoals een testament of verblijvingsbeding. Daardoor kunnen de totale kosten oplopen.

Heb je altijd een notaris nodig voor een samenlevingscontract?
Voor een geldig samenlevingscontract kan een onderhandse overeenkomst genoeg zijn, maar voor fiscale voordelen, partnerpensioen en rechtszekerheid is een notarieel contract noodzakelijk.

Wat gebeurt er met de eigen woning en ieders inbreng?
Bij een samenlevingscontract kun je vastleggen wie welke inbreng doet en hoe overwaarde wordt verdeeld. Bij een geregistreerd partnerschap valt de waardestijging meestal in de gemeenschap, tenzij er partnerschapsvoorwaarden zijn opgesteld.

Word je automatisch elkaars erfgenaam met een samenlevingscontract?
Nee, dat is alleen zo bij een geregistreerd partnerschap. Bij een samenlevingscontract moet je dit apart regelen met een testament.

Krijg je automatisch fiscaal partnerschap?
Bij een geregistreerd partnerschap wel. Bij een samenlevingscontract alleen als er een notariële akte is en je aan de voorwaarden van de Belastingdienst voldoet.

Hoe zit het met nabestaandenpensioen?
Een geregistreerd partnerschap wordt automatisch erkend door pensioenfondsen. Bij een samenlevingscontract vragen fondsen vaak om een notariële akte en soms ook een officiële aanmelding.

Wordt een geregistreerd partnerschap in het buitenland erkend?
Niet altijd. Een huwelijk wordt internationaal vaker erkend dan een geregistreerd partnerschap. Bij emigratie of internationale plannen is dat belangrijk om mee te nemen.

Samenvatting

Een samenlevingscontract is vooral geschikt voor koppels die maatwerk en vrijheid willen, maar het geeft weinig automatische bescherming. Een geregistreerd partnerschap regelt bijna alles automatisch, vergelijkbaar met een huwelijk, en biedt daarmee meer zekerheid. De keuze hangt af van de mate waarin je de band juridisch wilt vastleggen en welke toekomstplannen je samen hebt.

Wat kan je vandaag al doen

Twijfel je wat voor jou het beste past? Neem gerust contact op met mij, Walter Nieuwendijk, voor een advies op maat. Je vindt de contactgegevens onder deze blog.